Ndërsa trupat ruse rritin pushtimin e tyre në Ukrainë, lajmet duken shumë të ndryshme në varësi të vendit ku ndodheni.
Në kanalet televizive në pronësi ruse, justifikimi për luftën është transmetuar kudo, duke nxitur pretendimin e rremë se pushtimi i Ukrainës nga Rusia ishte në vetëmbrojtje, ose për të ndaluar “nazifikimin” e Ukrainës dhe për të çliruar popullin e saj.
Përveç, TV Dozhd ku po ndodhte diçka e jashtëzakonshme: transmetonin atë që po ndodhte realisht. Teksa lufta intensifikohet, gazetarët falënderojnë TV Dozhd, duke ndarë “mirënjohjen” për raportimin e pavarur. Ndërkohë, mijëra vetë protestuan kundër pushtimit të organizuar nga Presidenti Rus Vladimir Putin në 48 qytete në të gjithë vendin, duke përfshirë Moskën dhe Shën Petersburgun, të gatshëm për t’u arrestuar për të drejtën e tyre për të demonstruar.
TV Dozhd, që do të thotë TV Shiu, fillimisht u lancua me një axhendë tjetër. Kanali i lajmeve u themelua në Moskë nga Natasha Sindeyeva si një platformë për kulturën dhe interesin e përgjithshëm, jo lajme të kësaj natyre. Duke përdorur para nga ish-bashkëshorti i saj bankier, Aleksandr Vinokurov, Sindeyeva shpenzoi 8 milionë rubla (ekuivalente me 5 milionë paund në atë kohë) duke hapur kanalin në vitin 2010.
Dozhd TV do të vazhdonte të ishte i vetmi kanal rus që raportonte se media shtetërore nuk do t’i prekte lajmet – ai transmetoi drejtpërdrejt për miliona shikues nga marshimi i vitit 2011 kundër zgjedhjeve të manipuluara parlamentare, protestat e 2014 kundër pushtimit të Krimesë dhe tani, Pushtimi i Putinit në Ukrainë.
“Nuk e kisha idenë të bëja një stacion lajmesh apo një lloj kanali televiziv politik,” thotë Sindeyeva për VICE World News gjatë një telefonate në Zoom nga një restorant në Moskë, ku ajo po pinte çaj. “Doja të bëja një kanal televiziv për njerëz normalë dhe mesatarë që do të drejtonte lajme dhe kulturë – thjesht një stacion televiziv për interes të përgjithshëm.”
“Në atë kohë, nuk kishte YouTube dhe nuk kishte asnjë përmbajtje video për ata që kishin humbur besimin në televizion,” thotë ajo. “Unë thjesht doja të bëja një kanal televiziv që nuk kishte ndonjë temë të ndaluar.”
Raportimi i pavarur në Rusi, ku të gjitha kanalet e tjera të transmetimit financohen nga shteti, është i rrezikshëm. Ka pasur një goditje ekstreme ndaj mediave të pavarura ruse të lajmeve, gjithashtu edhe tek gazetarër – përfshirë ata nga TV Dozhd si Sindeyeva – të quajtur “agjentë të huaj” nga shteti rus. Për TV Dozhd, që operon në një vend që në 2017 miratoi një ligj që i cilësonte gazetarët “agjentë të huaj” duke i detyruar të publikonin materiale ku thuhet se puna e tyre “kryen funksionet e agjentit të huaj” mundësia e arrestimit është gjithmonë në dukje.
Kanali u hoq nga televizioni tokësor në vitin 2014 dhe reklamuesit anuluan marrëveshjet me Dozhdin si pasojë e presionit të shtetit, por ai mbeti në YouTube. Sindeyeva dyshoi se ajo po ndiqej dhe Dozhd TV iu bastisën zyrat. Pavarësisht kësaj, kanali mbetet aktiv dhe i pavarur sot, duke funksionuar me abonime – në vitin 2020, TV Dozhd bëri 132.8 milion rubla nga abonimet. Në këto pesë ditë që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës javën e kaluar, ai ka shkuar nga 2.5 milionë abonentë në YouTube në 3.1 milionë.
“Është shumë e vështirë të drejtosh këtë lloj kanali mediatik,” thotë ajo. “Nga njëra anë, është e vështirë për shkak të peizazhit dhe për shkak të gjithë kontekstit politik – nuk ka kanale të tjera të pavarura mediatike në Rusi për momentin.”
“Nga ana tjetër,” thotë Sindeyeva, “është mjaft e vështirë nga pikëpamja ekonomike, sepse TV Dozhd është një kanal mediatik që përdor modelin ekonomik të abonimit, dhe njerëzit janë të varfër dhe po varfërohen, kështu që nuk mjafton që ata të paguajnë para për median.”
Bota po shikon Rusinë teksa kryen një pushtim ushtarak të Ukrainës dhe kërcënon me hakmarrje bërthamore. Sindeyeva është e qartë në dënimin e saj.
“Këtë do të doja ta them jo si drejtuese e Dozhd TV por thjesht si njeri: kemi shumë frikë nga lufta. Ne shqetësohemi shumë. Ne nuk kemi qenë dëshmitarë të Luftës së Dytë Botërore, por të gjithë ne kemi gjyshërit, gjyshet që na kanë treguar histori për atë luftë.”
“Kemi frikë dhe ndiejmë frikë,” thotë ajo. “Dhe ne nuk mund të besojmë se [një pushtim ushtarak] mund të ndodhë në shekullin e 21-të, në zemër të Evropës. ”
Nëse nuk do të ishte për Dozhd TV, rusët do të merrnin një mesazh për luftën në Ukrainë në mediat elektronike. Ndërsa media shtetërore ruse promovonte “çlirimin” e Ukrainës, TV Dozhd po shfaqte protesta kundër luftës dhe ndërtesa banimi ukrainase të shkatërruara nga raketat ruse.
“Në stacionin tonë televiziv, askush nuk mund të na detyrojë të bëjmë diçka ose të mos bëjmë diçka – ai person nuk ekziston,” thotë Sindeyeva. “Ne kemi kryeredaktorin dhe gazetarët tanë, ndaj ata e përcaktojnë politikën editoriale. Ne po dërgojmë një grup xhirues pikërisht tani në rajonet jo shumë larg kufirit dhe duam të shohim gjithçka me sytë tanë.”
“Në lidhje me kanalet e tjera mediatike, sigurisht, media shtetërore tregon vetëm atë që u lejohet dhe thotë vetëm qëndrimin zyrtar të Kremlinit,” thotë ajo. “Është një propagandë e madhe.”
Raportimi i pavarur mbi pushtimin e Ukrainës mund të renditet si një nga momentet më sfiduese në historinë e kanalit, por sigurisht jo e vetmja vështirësi me të cilën është përballur.
“Ka pasur shumë momente të ndryshme të vështira, por mendoj se më sfiduesja ishte viti 2014,” thotë Sindeyeva. “Ne ishim në majën e popullaritetit tonë dhe ishim një kanal mediatik të pavarur që mund të ishte një bazë për diskutime, mund të ishte një vend ku njerëzit mund të takoheshin dhe diskutonin gjëra. Në thelb, ne ishim pothuajse në çdo fshat dhe pastaj brenda tre ditësh ata sapo filluan të na shkëputnin nga rrjetet kabllore. Ishte një fushatë për të shkatërruar kanalin tonë televiziv. Ishte hera e parë që u përballëm me vullnetin dhe dëshirën për të na zhdukur.”
Duke mos pasur frikë nga zemërimi i Putinit, TV Dozhd ka intervistuar gjithashtu kritikun e tij të profilit më të lartë, avokatin dhe ish-liderin e opozitës Alexei Navalny. Javën e kaluar, Navalny – i cili tani është i burgosur në Rusi dhe po përballet me 15 vite të tjera – përdori një seancë gjyqësore për të denoncuar luftën në Ukrainë si “e shpallur për të mbuluar grabitjen e qytetarëve rusë dhe për të larguar vëmendjen e tyre nga problemet e brendshme të vendit. ”
Navalny u arrestua në Moskë për shkelje të kushteve të lirimit me kusht pasi u kthye nga Gjermania, ku po rikuperohej pasi i mbijetoi një sulmi me agjent nervor vdekjeprurës. Ai ka akuzuar shtetin rus se po tenton ta vrasë. Kremlini ka mohuar çdo përfshirje.
“Navalny është një hero,” thotë Sindeyeva. “Ai definitivisht e kuptoi se nuk kishte asnjë shans të shmangte burgun apo të qëndronte i lirë. Ai e dinte këtë. Është një demonstrim i pikëpamjeve dhe pozicionit të tij. Ai vendosi të hiqte dorë nga një pjesë e jetës së tij në këtë lojë – kur mori vendimin të kthehej në Rusi. Kjo ishte e mrekullueshme dhe solli shumë respekt.”
“Ai është shumë trim dhe familja e tij është shumë e guximshme,” shton ajo. “Ai është një shembull i më shumë se një heroi, dhe ai patjetër do të bëhet pjesë e historisë moderne ruse, dhe mendoj se ndoshta edhe president një ditë.”
Tani për tani, stabiliteti i Evropës kërcënohet nga një njeri që monopolizon frikën, lajmet e rreme dhe kaosin. Ndërsa mijëra trupa ruse raportohet se janë vrarë, Putin ka paralajmëruar se çdo hakmarrje nga aleatët e NATO-s do të përballet me “pasoja” si “të paparë kurrë në histori”. Çfarë do të sjellë e ardhmja për Putinin?
“Kjo është një pyetje qesharake,” qesh ajo. “Vetëm Zoti e di, ju e dini, në fakt, sepse ka vetëm një pikë. Pika numër një është Putin. Ai mund të kandidojë për president në vitin 2024, ose në vitin 2030. Ose thjesht mund të vendosë të mos e bëjë këtë. Varet prej tij – gjithçka është në duart e Zotit.”
MARRË NGA VICE / PËRSHTATUR NGA IMALBANIA.COM
