Studimet shkencore thonë se njerëzit i peshojnë ndryshe kostot e menjëhershme me ato që vijnë më vonë. Megjithëse një dietë e shëndetshme është e rëndësishme për mirëqënien e së ardhmes, ne tundohemi drejt një ëmbëlsire me shumë sheqer. Edhe pse nuk kemi nevojë dhe ndoshta nuk e përballojmë dot blerjen e një telefoni të ri, ne përsëri tundohemi ta blejmë atë. Të jesh i shëndetshëm është një qëllim i largët, por ëmbëlsia e një torte është një kënaqësi e menjëhershme. Ju mund të keni smartphone-in e ri tani, por kostoja e tij do të shfaqet vetëm në deklaratën e kartës suaj të kreditit muajin tjetër.
Nëpërmjet kësaj teorie mund të shpjegohen dhe dy prej aspekteve më irracionale dhe shqetësuese që kanë ardhur nga Covid-19: përgatitjet tona (si shtet dhe komunitet) të pamjaftueshme për një pandemi, pavarësisht një sërë treguesish se ajo do të vinte dhe përpjekjet tona të vazhdueshme për t’ju rikthyer normalitetit, megjithëse provat e qarta historike tregojnë se duke bërë këtë, thjesht e zgjasim më shumë pandeminë, duke bërë që situata të vazhdojë të jetë anormale për një kohë më të gjatë.
Truri ynë ka edhe një problem tjetër gjatë pandemisë. Ne kemi evoluar për t’u marrë me “rreziqe të qarta dhe të pranishme”. Evolucioni nuk na përgatiti për t’u përballur me një rrezik të padukshëm, që ndonjëherë i shfaq simptomat më vonë dhe herë të tjera, nuk shfaq asnjë.
Për më tepër, pasojat e infektimit me koronavirus nuk janë absolute dhe nuk përhapen në mënyrë të barabartë në gjithë popullsinë. Madje, statistikat tregojnë se probabiliteti aktual i vdekjes nuk është shumë i lartë, kështu që ne e hedhim poshtë atë pasojë që nuk vlen për ne – fenomen ky, i njohur si “zbritje e mundësisë”. Mungesa e simptomave të menjëhershme dhe probabiliteti (relativisht) i ulët i vdekjes do të thotë që truri ynë nuk e merr kërcënimin aq seriozisht sa duhet.
Përtej kësaj, kur bëhet fjalë për çështje me rëndësi ndërkombëtare, siç janë pandemitë, ne presim që të mbështetemi te shkencëtarët dhe autoritetet shëndetësore për të na treguar faktet, dhe tek qeveria për të siguruar udhëheqjen dhe ndihmën e duhur.
Pa udhëzime të qarta nga qeveria, shumë prej nesh do të kontrollohen nga dëshira individuale për “shpërblime” të menjëhershme: kënaqësia e një feste ose mbledhja shoqërore, ndjenja e normalitetit nga një hundë dhe gojë e pambuluar. Kështu, injorohen pasojat e mundshme që do të shfaqen më vonë.
Të kuptuarit se si truri ynë funksionon, mund të na ndihmojë të jemi më efektiv në përpjekjet tona për të luftuar koronavirusin dhe për të bërë zgjedhje më racionale. Të gjithë duhet të përqendrohemi më shumë në efektet ose shpërblimet afatgjata për sjelljen tonë sesa në efektet ose kënaqësitë afatshkurtra të veprimeve të caktuara.
Kjo analizë u realizua nga Edward Wasserman, profesor i shkencave psikologjike dhe i studimit të trurit në Universitetin e Iowa-s dhe Thomas Zentall, profesor i psikologjisë në Universitetin e Kentucky-t.
Burimi: NBC News
