Në Shqipëri, e cila është një prodhues i barit të kanabisit për tregjet europiane, kultivimi i kësaj bime pritet të rritet, teksa burimet për zbatimin e ligjit janë zhvendosur për të mundësuar zbatimin e masave kufizuese ndaj Covid-19.
Ky është konkluzioni që arrihet në raportin e fundit të përbashkët të Interpol dhe Qendrës Europiane për Monitorimin e Drogave dhe varësisë ndaj Drogave (EMCDDA).
Ky konstatim vjen ndërkohë që Shqipëria po përgatitet që të legalizojë prodhimin e kanabisit vetëm për qëllime mjekësore (shënim i Monitor). Rritja e prodhimit duket e nxitur nga mungesa e këtij produkti në tregjet europiane pas pandemisë dhe rritjes së çmimit të kanabisit në shumë shtete, si Francë, Belgjikë, Norvegji, Spanjë etj. Ndërsa dispnueshmëria e kanabisit (oferta) ka rënë në pjesën më të madhe të shteteve të Europës. E njëjta tendencë është konstatuar dhe për heroinën dhe kokainën (shiko dy figurat në fund).
Sipas raportit, disa rrugë trafikimi nga Ballkani Perëndimor drejt pjesës tjetër të rajonit dhe Be-së janë ende në përdorim, bazuar në kapjet e mëdha të barit të kanabisit në Mal të Zi, Maqedoni e Veriut dhe Serbi. Për më tepër, në maj, thotë raporti, më shumë se një ton bar kanabisi u raportua afër kufirit greko-shqiptar.
Në raport thuhet se prodhimi i kanabisit bimor në Ballkanin Perëndimor pritet të rritet për shkak të zhvendosjes së përparësive të zbatimit të ligjit drejt respektimit të kufizimeve të pandemisë.
Raporti, që është i dyti pas atij të nëntorit 2019, (ku u analizuan tregjet e drogave) ka marrë në shqyrtim zhvillimet në tregun europian të narkotikëve pas efektit të Covid-19.
“Efektet ekonomike të krizës ka të ngjarë që t’i bëjnë komunitetet tona më të brishta si ndaj problemit të drogave ashtu dhe ndaj implikimeve në tregun e drogave”, thotë në hyrje të raportit, Alexis Goosdeel, drejtor i EMCDDA.
Sipas raportit, “Kufizimet globale në udhëtime dhe masat e tjera si rezultat i pandemisë COVID-19 kanë pasur një ndikim të përkohshëm kufizues në tregun europian të drogave duke çuar në mungesë dhe çmime më të larta për disa lloje narkotikësh, por situata është subjekt i ndryshimit të shpejtë”.
Megjithëse prodhimi duket se po vazhdon, 14 ekspertë raportuan një ulje të disponueshmërisë dhe një rritje të çmimeve të kanabisit bimor në nivele të shitjes me pakicë dhe / ose me shumicë të tregut (Shikoni figurat 1 dhe 2). Rritjet në çmimet e shitjes me pakicë të kanabisit bimor në disa shtete anëtare nënkuptojnë se ka pasur mungesa të furnizimit gjatë pandemisë, që ka të ngjarë të lidhen me çështjet e shpërndarjes.
Ulja e disponueshmërisë është ndoshta një efekt i përkohshëm që mund të rezultojë nga kufizimet në tregjet e drogës për shkak të distancimit social, depozitimit të kanabisit, ose mbylljes së kufijve, duke kufizuar trafikimin midis vendeve.
Shqipëria, prodhuesi më i madh i kanabisit bimor të trafikuar në BE
Raporti i mëparshëm i nëntorit, “Tregu i drogave 2019”, një publikim, që bëhet një herë në tre vjet nga Qendra Europiane e Monitorimit të Drogave (EMCDDA) e përmend Shqipërinë si prodhuesen më të madhe të kanabisit të trafikuar në Bashkimin Europian, paratë e të cilës transportohen cash me makina drejt Shqipërisë dhe investohen në pasuri të paluajtshme, ndërtim dhe turizëm. Raporti përmend fuqizimin e grupeve kriminale shqipfolëse (ku përfshihen individët shqipfolës nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia etj) në vendet e Bashkimit Europian, sidomos në trafikimin e heroinës e kokainës në Britaninë e Madhe, duke zhvendosur turqit e të tjerë.
Sipas raportit, “Shqipëria ka të ngjarë të jetë prodhuesi më i madh i kanabisit bimor të trafikuar në BE. Gjatë vitit 2017 dhe 2018, trafikimi në shkallë të gjerë i kanabisit bimor nga Shqipëria në BE vazhdoi. Konfiskimet italiane të kanabisit bimor u rritën nga afro 42 ton në vitin 2016 në më shumë se 90 ton në 2017, duke reflektuar intensifikimin e aktivitetit të trafikimit në të gjithë Detin Adriatik.
Si përgjigje ndaj presionit në rritje të ushtruar nga autoritetet italiane, organizatat kriminale shqipfolëse, shpesh në bashkëpunim me ato të stilit mafioz italian, tani synojnë vendet më tej në veri përgjatë bregdetit italian si pika dorëzimi. Rojet bregdetare greke raportojnë lëvizje të rregullta të anijeve të vogla me shpejtësi të lartë nga Shqipëria dhe Italia në drejtim të deteve Egje dhe Jon, me qëllimin për të kontrabanduar kanabis bimor shqiptar drejt Turqisë. Organizatat kriminale shqipfolëse bashkëpunojnë me të tjera në disa shtete anëtare të BE-së: Austri, Kroaci, Greqi, Hungari, Itali, Rumani, Suedi, Turqi dhe Mbretëria e Bashkuar. Këto shtete kanë raportuar rritje të konfiskimeve të kanabisit bimor, me origjinë shqiptare.
Organizatat kriminale shqipfolëse, të përfshira në trafikun e kanabisit bimor përdorin gjithashtu korrierët e parave cash, të cilët zakonisht kontrabandojnë para me makinë në Shqipëri nga BE me makinë. Në Shqipëri, paratë cash përdoren për të investuar në pasuri të paluajtshme, ndërtim dhe turizëm”.
Raporti përmend fuqizimin e grupeve shqipfolëse në tregun e trafikimit dhe shpërndarjes së kokainës, krahas kolumbianëve dhe italianëve, që kanë pasur historikisht një rol kyç. Disa organizata kanë vendosur lidhje direkte me shtetet e Amerikës Latine, duke përdorur një model të ri biznesi nga “fillimi në fund” për të menaxhuar zinxhirin e furnizimit, me sasi të mëdha kokaine që blihen afër zonave prodhuese me kosto të ulët. Belgjika, Holanda dhe Spanja mbeten pikat kyçe të hyrjes dhe shpërndarjes së kokainës në BE.
Në raport shpjegohen dhe rrugët e trafikimit të produkteve narkotike. Korridori jugor kalon përmes Greqisë, Shqipërisë dhe ose Italisë, duke përdorur si transportin detar ashtu dhe atë tokësor. Një tjetër rrugë është ajri. Për shembull, trafikimi i narkotikëve ndodh mes Shqipërisë dhe Italisë me avionë që nisen nga klubet ajrore të Italisë ose pistat e avionëve, duke fluturuar në lartësi të ulët, nën mbulimin e një udhëtimi për kënaqësi. Ato kalojnë detin Adriatik dhe ulen në fusha të posaçme në Shqipëri.
